Soltústіk Qazaqstan

Жыр эстафетасы

Абай Құнанбаев – қазақтың дана ақыны. Атақты бабамыздың өлеңдерін бірінші сыныптан бастап жаттап келемін. Ал былтырғы оқу жылында ақынның өлеңдерін жатқа оқудан жыр эстафетасына қатыстым. Сыныптасым Олжас Төлегенов Абай атамыздың “Қыс” өлеңін жатқа оқып, жыр эстафетасын маған жолдады. Әрине, мен де қабыл алдым. Осылайша, сыныптағы оқушылардың барлығы ақынның бірнеше өлеңдерін жаттадық. “Әсемпаз болма әрнеге”, “Ғылым таппай мақтанба”, “Желсіз түнде жарық Ай” өлеңдерін барлығымыз сүйіп оқимыз. Жақында ұстазымыз игі дәстүрді жалғай түсу мақсатында ақынның қара сөздеріне арналған сабақ өткізіп, хакімнің шығармашылығына деген қызығушылығымызды арттыра түсті. Абай атамыз: “Сен де бір кірпіш дүниеге, кетігін тап та, бар қалан”, – деп бекер айтпаған болар. Біздің жақсы, тәрбиелі болып өсуіміз үшін Абай жырларының берер өнегесі мол. Енді біз атамыз жайлы жазылған еңбектермен танысуды бастадық.

Мейірхан ЕРМЕКБАЙ,

қазақ мектеп-гимназиясының оқушысы.

Петропавл қаласы.

Айды аспанға шығарды

Қожанасыр бір күні әбден шөлдеген соң су алып ішпек болып, түнде құдыққа барады. Құдыққа қауға салып тартса, шықпайды. “Бұған не болды?” – деп үңіліп қараса, құдықтың түбінен ай көрінеді. “Ә, қауғам айға ілініп қалған екен ғой”, – деп Қожа жұлып тартып қалғанда, қауғасы шығып кетеді, өзі шалқасынан түседі. Жерге басын соғып, есеңгіреп қалған Қожанасыр әлден уақытта көзін ашса, ай аспанда тұр. Сонда Қожекең қуанып:

– Не болса, о болсын, айды аспанға бірақ шығардым-ау! – депті.

Секвойя ағашы

АҚШ-тағы Сьерра Невада тауының етегінде әлемдегі ең үлкен Секвойя ағаштары өседі. Ағаштардың биіктігі 20 қабатты үйдің биіктігіне тең келеді. “Секвойя” ұлттық саябағында “Бастық” деп аталатын ағаш әлемнің ең кәрі және ең үлкен екінші ағашы болып есептеледі. Ағаштың жасы – 3200 жыл, биіктігі – 74 метр, ал ені – 28,5 метр. Сол аймақтағы “Генерал грант” деп аталатын секвойя ағашы әлі жас болса да, көлемі жағынан әлемдегі ең үлкен ағаш болып есептеледі. Бұл ағаштың биіктігі – 82 метр, ал диаметрі 33 метрді құрайды. Ағаштың жалпы салмағы екі мың тоннадан асады. Бұл алып ағаштың гүлдеуі үшін 175-200 жыл керек. Отаны Солтүстік Америка болып табылатын секвойя ағаштары әрқашан жасыл түсте болады. Ағаштың 72 сантиметрге жететін қалың қабықтары бар.

Шоколадтың пайдасы

Шоколад – көтеріңкі көңіл сыйлайтын бір энергия көзі. Қаншама ғасырдан бері рухани антиоксидант (ағзаны зиянды заттардан қорғайтын химиялық зат) болып саналады. Денеміз күні бойы шаршайды және су жоғалтады, қоршаған ортаның ластығы, темекі түтіні, ультракүлгін сәулелер сияқты сыртқы орта факторларының, сонымен қатар ағзадағы табиғи реакциялардың нәтижесінде зиянға ұшырап, көптеген улы заттар пайда болады. Сондықтан ағзамыздағы токсиндерден арылу үшін көп мөлшерде антиоксидант қабылдауымыз керек. Ал мұның ең қарапайым жолы – шоколад жеу. Құрамындағы Е дәрумені, магний және темір жүрек ауруларына шалдығу қаупін азайтады. Сондықтан күніне ең аз дегенде 10 грамм шоколад жеу керек.